Ontsnapping aan het immuunsysteem

26 Oct, 2020

Door Nadja van de Kleut

Een gezond immuunsysteem zou een afwijkende cel moeten kunnen opsporen en vernietigen en daarmee een bescherming tegen kanker moeten geven. Gezien het aantal patiënten met kwaadaardige tumoren gebeurt dit blijkbaar niet effectief genoeg. Hoe kan het dat ons immuunsysteem deze genetisch afwijkende en snelgroeiende tumorcellen zo lastig detecteert?

Er is veel onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van tumorcellen.^1,2 Gedurende die ontwikkeling ontstaat er steeds meer genetische instabiliteit. De basis hiervoor zijn mutaties in het DNA die bij elke celdeling ontstaan.³ Een goede controle op dit delingsproces is hierbij van groot belang. Normaal gesproken worden fouten in het DNA gerepareerd. Als mutaties in het DNA onvoldoende opgemerkt worden, kunnen ze blijven bestaan en tot fouten leiden in de eiwitproducten die bij een bepaald gen horen. Het gevolg is dat de vorm van het eiwit en de functie ervan kan veranderen. Ontstaan deze mutaties in cruciale genen, dan leidt dat uiteindelijk tot een veranderde communicatie binnen de tumorcel en tussen de tumorcel en zijn omgeving.

Soms leidt een mutatie tot activatie van een gen, zoals bij het gen dat codeert voor het normaal gesproken alleen in stamcellen actieve enzym telomerase. Dat enzym herstelt de chromosoomuiteinden (telomeren) waardoor stamcellen steeds weer nieuwe cellen kunnen blijven maken. In alle andere cellen is deze herstelfunctie verloren gegaan en wordt het telomeer na elke deling korter, zodat de cel maximaal 60 keer kan delen. Als telomerase bij een tumorcel door mutaties gereactiveerd wordt, worden de telomeren na elke celdeling verlengd, waardoor de cel onsterfelijk wordt.

1. Hanahan, D., & Weinberg, R. A. (2000). The Hallmarks of Cancer. Cell, 100(1), 57–70.
2. Hanahan, D., & Weinberg, R. A. (2011). Hallmarks of Cancer: The Next Generation. Cell, 144(5), 646–674.
3. University of Leicester. The Cell Cycle, Mitosis and Meiosis. (2010, 7 juli). Geraadpleegd op 27 augustus 2020, van www2.le.ac.uk
4. NV Bristol-Myers Squibb België. (z.d.). Hoe verdedigt het lichaam zich tegen kanker? Geraadpleegd op 27 augustus 2020, van www.immunooncology.be
5. Mittal, D., Gubin, M. M., Schreiber, R. D., & Smyth, M. J. (2014). New insights into cancer immunoediting and its three component phases—elimination, equilibrium and escape. Current Opinion in Immunology, 27, 16–25.
6. Dunn, G. P., Old, L. J., & Schreiber, R. D. (2004). The Immunobiology of Cancer Immunosurveillance and Immunoediting. Immunity, 21(2), 137–148.
7. Yang, L., Pang, Y., & Moses, H. L. (2010). TGF-β and immune cells: an important regulatory axis in the tumor microenvironment and progression. Trends in Immunology, 31(6), 220–227.
8. Nishikawa, H., & Sakaguchi, S. (2010). Regulatory T cells in tumor immunity. International Journal of Cancer, n/a.
9. Garrido, F. (2019). HLA Class-I Expression and Cancer Immunotherapy. Advances in Experimental Medicine and Biology, 79–90.