De gezondheidszorg als ecosysteem

12 Dec, 2017

Door: Els Smits

‘Biomimicry draait om het nastreven van de genialiteit van de natuur op het gebied van ontwerpen van producten, processen en systemen’, zo valt te lezen op de website van Biomimicry NL. Bowine Wijffels en Saskia van den Muijsenberg keken in een interview met hun biomimicry-blik naar de organisatie van de gezondheidszorg en wat de natuur ons daarover kan vertellen. Een benadering van de gezondheidszorg als ecosysteem.

In de Botanische Tuinen in Utrecht ontmoet ik Saskia van den Muijsenberg en Bowine Wijffels, medewerkers van Biomimicry NL. Omdat biomimicry en gezondheid een groot onderwerp is, besluiten we tijdens het gesprek vooral te kijken naar de gezondheidszorg in zijn geheel. Bowine: ‘Als we de gezondheidszorg als ecosysteem benaderen, kunnen we kijken naar de wijze van samenwerken en naar waar de focus van de zorg ligt. Het eerste wat dan opvalt, is dat de zorg als systeem maximalisatie van output nastreeft. We willen werkelijk alles. Als wij dat belangrijk vinden, betekent dat dat we er veel energie in moeten stoppen. En zoals iedereen recht op onderwijs heeft, heeft iedereen recht op een menselijk, humaan leven. Dat mag de maatschappij wat kosten, maar tegen welke prijs? Sommige behandelingsopties begeven zich op de grens van wat mogelijk is. Denk aan zwangerschapsbehandelingen op steeds hogere leeftijd en neonathologie voor steeds jongere kinderen. Het is niet aan mij om daar ethische uitspraken over te doen; ik kan slechts aangeven dat we deze ‘maximalisatie’ niet zien in natuurlijke ecosystemen. Een van de redenen hiervoor is dat dit het systeem als geheel te veel energie kost en dat het te veel risico met zich meebrengt. Maximalisatie gaat ten koste van de vitaliteit van een systeem. De natuur zal altijd kiezen voor een strategie waarin wordt geoptimaliseerd. Dat betekent bijvoorbeeld dat zwakkeren in de natuur niet ten koste van het hele systeem mee hoeven en dat is niet een ethische keus, maar dat is gewoon zoals het gaat. Een ‘natuurlijke’ manier van. De energie gaat naar degenen die kansrijk voortbestaan. Dat is waarom de natuur het zo doet.’