Professionalisering van inzet dieren in de zorg door onderzoek

21 Jan, 2014

(Bron: www.ou.nl) Deskundig inzetten van dieren, zoals honden, dolfijnen en paarden, in de zorg levert een betere gezondheid en groter welbevinden van mensen op. Uitvoerders van deze zorg, zowel mensen als dieren, en de behandelingen dienen aan nog vast te stellen kwaliteitseisen te voldoen. Professionalisering van het veld door wetenschappelijk onderzoek is noodzakelijk, mede om de sceptische attitude van zorgverzekeraars te veranderen. Dat stelt prof. dr. Marie-José Enders-Slegers, bijzonder hoogleraar Antrozoölogie: Relatie Mens-Dier studies bij de Open Universiteit, in haar oratie ‘Antrozoölogie: (over)leven met dieren'. Zij gaat ook onderzoeken of en in welke mate de inzet van dieren in de zorg de kosten van de gezondheidszorg verlagen. De bijzondere leerstoel Antrozoölogie is de eerste in Europa en wordt mogelijk gemaakt door de stichting Animal Assisted Interventions in Zorg, Onderzoek en Onderwijs (AAIZOO). Marie-José Enders heeft haar inaugurele rede gehouden op vrijdag 6 december bij de Open Universiteit in Heerlen.

Winst voor gezondheid en welzijn
De afgelopen jaren heeft in Nederland een explosieve groei plaatsgevonden van dierondersteunde interventies in de zorg. Denk bijvoorbeeld aan therapie met paarden, epilepsiehonden, dieren op zorgboerderijen of ezels die helpen te ontspannen met hun lichaamswarmte. Kwetsbare groepen in de samenleving, zoals (dementerende) ouderen, kinderen met gedragsproblemen, getraumatiseerde oorlogsveteranen en psychiatrische patiënten, hebben baat bij deze vorm van hulpverlening. Ook worden dieren ingezet in coachingstrajecten en in het onderwijs. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat huisdierbezitters gemiddeld gezonder zijn en zich beter voelen dan mensen zonder huisdieren.

Onderzoek
Als leerstoelhouder wil Marie-José Enders bijdragen aan de theorievorming binnen het vakgebied door het proces te onderzoeken waarbij de niet-talige band tussen mens en dier tot stand komt. Daarnaast wil zij bijdragen aan methodologisch goed opgezet onderzoek op het gebied van deze vorm van de (geestelijke) gezondheidszorg. Zo kunnen niet-effectieve interventies worden opgespoord en kunnen gezondheids-, welzijns-, tijds- en financiële winsten duidelijk worden die met deze interventies te behalen vallen. Marie-José Enders wil ook aandacht besteden aan de relatie tussen huiselijk geweld en dierenmishandeling. Immers de relatie die mensen met dieren kunnen hebben maakt dat mishandelde vrouwen en kinderen langer dan goed voor hen is bij hun partner en vader blijven, uit liefde voor het huisdier en de angst dat het dier iets overkomt. Voorts wil zij binnen de leerstoel onderwijs ontwikkelen binnen het psychologiecurriculum. Onder andere over hoe dier-ondersteunde interventies in de gezondheidszorg en het onderwijs methodisch ingezet kunnen worden. Inmiddels lopen vijf promotietrajecten.

Over Marie-José Enders-Slegers
Dr. Marie-José Enders-Slegers (1945) is als psycholoog en onderzoeker al vele jaren werkzaam in dit wetenschapsveld. Ze is meer dan 20 jaar verbonden geweest als docent en onderzoeker aan de afdeling klinische- en gezondheidspsychologie van de Universiteit Utrecht, waar ze in 2000 promoveerde op de kwaliteit van leven van ouderen en de invloed van huisdieren daarop. Ze werkt nu in haar onderzoek samen met diverse nationale en internationale instellingen op het gebied van dier-ondersteunde interventies en de mens-dier relatie. Zij is fellow aan de University of Denver (VS) en leidt sinds 2008, in samenwerking met prof. dr. Ina van Berckelaer-Onnes, het onderzoeksproject over autismegeleidehonden van KNGF Geleidehonden. Daarnaast is ze onder andere Vice President van de International Association of Human-Animal Interaction Organizations (IAHAIO), lid van de centrale management- adviesraad van de HABRI (Human Animal Bond Research Initiative Foundation) en oprichter en bestuurslid van de Stichting Cirkel Geweld.