Vroege vogels en nachtuilen

28 Jul, 2015

Daglicht bepaalt ons bioritme maar daarnaast heeft iedereen zijn eigen ritme. Zo zijn er vroege vogels die om 6 uur de hardloopschoenen al aantrekken en nachtvogels die het liefst tot diep in de nacht nog lezen, schilderen of TV kijken.

Bij pubers is vanwege de ontwikkeling van de hersenen het bioritme verschoven naar lang slapen en laat opstaan. Gedurende de adolescentie kunnen 11 tot 18 jarigen een gat in de dag slapen. Typisch is dat de schooltijden zich hier niet naar voegen. Pubers blijven laat op, moeten er vroeg weer uit en creëren zo een slaaptekort. Dit gaat ten koste van schoolprestaties.

Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen, vakgroep medische psychologie, hebben het effect van het tijdstip van het afnemen van een examen op de schoolprestaties bij pubers onderzocht. Ze vergeleken pubers met een zogenaamd vroeg chronotype met pubers die een zogenaamd laat chronotype hadden. Het chronotype werd gemeten met een vragenlijst genaamd de Munich Chronotype Questionnaire en de score op dit meetinstrument is een indicator voor de innerlijke tijdsklok van iemand. Er zijn zeven mogelijke typen in de chronobiologie vast te stellen.

Bijna 5000 examencijfers van 741 Nederlandse scholieren in de leeftijd van 11 tot 18 jaar werden verzameld. De laagste cijfers werden gehaald door de studenten van het late chronotype en door studenten die minder dan 7 uur slaap per nacht kregen.

Pubers met het vroege chronotype presteerden significant beter en haalden hogere cijfers als de examens in de ochtend warden afgenomen. Als de examens aan het begin van de middag plaatsvonden bleek er geen verschil in de hoogte van de cijfers tussen de groepen.

Onderzoekers bevelen scholen in het voortgezet onderwijs aan hun schooltijden beter af te stemmen op het ritme van de scholieren. Daarnaast adviseren zij om in ieder geval belangrijke examens naar het begin van de middag toe te plaatsen zodat iedere scholier, of zij nu van het late of het vroege chronotype zijn, gelijke kansen in leerprestaties te geven.

Bron:
Van der Vinne, V., Zerbini, G., Siersema, A., Pieper, A., Merrow, M., Hut, R. A., … Kantermann, T. (2015). Timing of examinations affects school performance differently in early and late chronotypes. Journal of Biological Rhythms, 30(1), 53–60. doi:10.1177/0748730414564786