Onvoorwaardelijk luisteren naar je lichaam

17 Dec, 2020

Door Nienke van der Heide

Ons lichaam geeft ons voortdurend signalen over hoe het zich voelt. Het laat ons merken of het te warm is of te koud, of het rust nodig heeft, of het zich op zijn gemak voelt in een bepaalde situatie of juist niet. We vinden het alleen niet altijd makkelijk om naar deze signalen te luisteren – en al helemaal niet om ze te begrijpen. Eugene Gendlin, Amerikaans hoogleraar in psychologie en filosofie, ontwikkelde de methode focusing waarmee je in alle rust onvoorwaardelijk leert luisteren naar de signalen die je lichaam afgeeft. De methode is voortgekomen uit de cliëntgerichte psychotherapie van Carl Rogers, maar verbreedde zich wereldwijd naar andere terreinen waar het tegenwoordig met succes wordt toegepast.

Ik kan het niet vinden. Er ontbreekt nog iets, ik zoek nog een goede ingang voor dit artikel. Ik lees nog meer over focussen, ik luister het interview met focusingtrainer Esther Wijs nog een keer af. Dat was een prachtig interview, er zijn aanknopingspunten genoeg. Maar ik blijf onrustig, kan niet tot schrijven komen. Er moet nog iets bij, iets dat nog nooit gezegd is… Na dagen ploeteren besluit ik focusing op mezelf toe te passen. Ik ga zitten, zeg: ‘Iets in mij kan het niet vinden. Iets in mij vindt het nog niet genoeg.’ Dat voelt meteen al anders. Het klopt, er is iets in mij dat dat vindt – niet mijn hele ik, maar een klein, onrustig deel van mij. Het zit ter hoogte van mijn borst. Ik luister naar dat deel, zonder het gerust te willen stellen of te willen overtuigen dat het wél genoeg is. Het zegt: ‘Wat nog ontbreekt is een antwoord dat alles goed maakt.’ Ik antwoord: ‘Oh, je zoekt naar iets dat álles goedmaakt. Geen wonder dat je vindt dat er nog iets ontbreekt!’ Er komen tranen, en een diepe zucht. Ja, dat zoek ik – dat zoekt dat iets in mij. En dan ís het ook nooit goed genoeg.

Zoals ik dit bovenstaande heb geschreven, zo spreekt Esther Wijs, gecertificeerd focustrainer en lichaamsgericht therapeut. Regelmatig sluit ze haar ogen, haar aandacht gaat naar binnen en ze laat de woorden opkomen. Haar handen bewegen mee, ze zegt: ‘Ik praat met mijn handen. Heel letterlijk: mijn handen praten mee om dat wat vanbinnen gevoeld wordt uit te drukken.’ Esther Wijs is van oorsprong danser, heeft psychologie gestudeerd en jarenlang in de psychiatrie gewerkt. Daar heeft ze voor het eerst focusing in de begeleiding ingezet. ‘Dat vind ik zo mooi aan focusing, het is geen therapie, maar een werkvorm die je kan toepassen in allerlei situaties. In de derdegeneratie-gedragstherapieën, zoals mindfulness en Acceptance and Commitment Therapy, komt het uitgangspunt van focusing terug in het idee van het ‘observerend zelf’. Je bént niet je gevoelens, maar je hébt ze. Ik zie nu ook steeds vaker dat praktijkondersteuners van huisartsen scholing kunnen volgen in focusing. Maar ook buiten de therapiesetting is het een hele mooie manier om de weg in jezelf te leren kennen.’ Ze lacht. ‘Zoals je ziet ben ik erg gepassioneerd over focusing. Het heeft mij veel gebracht.’