Transitie naar een duurzamere wereld
14 Dec, 2021
Door Rineke Dijkinga
Onze gezondheid en die van de natuur en het milieu zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Zowel de toestand van het milieu als van de natuur zijn zorgelijk te noemen. Gelukkig zijn er volop prachtige initiatieven die mens en aarde weer met elkaar in verbinding laten komen. Gezonde initiatieven rond voeding en leefstijl kunnen in de complementaire praktijk goed onder de aandacht van cliënten worden gebracht. Voor eigen gezondheid gaan, betekent automatisch kiezen voor een gezondere wereld.
Het kan bijna niemand ontgaan zijn: wat waren er de afgelopen jaren mooie initiatieven om de wereld een stukje gezonder te maken. Denk aan Caring Farmers die volop met de natuur mee willen werken, scholen die kinderen gezonde lunches voorzetten, Land van Ons die met geld van burgers landbouwgrond opkoopt om maximale biodiversiteit te bewerkstelligen, voedselgemeenschappen zoals Herenboeren die inmiddels al zo’n 150.000 mensen1 van duurzaam lokaal voedsel voorzien, de bevindingen van het Eat Lancet Diet2 dat de aarde wel degelijk tien miljard mensen kan voeden. En tevens de planeet en de mens gezond kan houden. Aan de andere kant zijn er dramatische ontwikkelingen voor de planeet en daarmee voor onze gezondheid: denk aan de schrikbarende berichten dat we 85 procent van onze biodiversiteit zijn kwijtgeraakt in Nederland3, dat er vandaag de dag 1,25 miljoen kinderen zijn met chronische klachten, dat cocktails van giftige stoffen zelfs in natuurgebieden worden aangetroffen4 en dat ook biologisch voedsel inmiddels residuen bevat met de alomtegenwoordige bestrijdingsmiddelen.5 Weliswaar veel minder dan op regulier geteeld voedsel, maar toch.
Bovenstaande poëtische quote van neurowetenschapper Lisa Mosconi is prachtig, maar het valt nog niet mee uitsluitend gezonde stoffen onderdeel van je brein te laten worden. Nog steeds worden nieuwe chemische stoffen in het milieu gedeponeerd, afkomstig van industrie, farmacie en landbouw. Het grootste deel valt onder de noemer ‘forever chemicals’ (persistente, bioaccumulerende en toxische chemische stoffen) omdat ze niet of nauwelijks afbreekbaar zijn. Zo kunnen ze in water, lucht, bodem, op ons bord en in ons lichaam terechtkomen. Van een deel weten we iets over hun toxiciteit, van een heel groot deel, vooral van de opkomende nieuwe chemische stoffen, is onbekend wat ze op termijn met onze gezondheid en die van het milieu zullen doen. Gegevens over de risico’s en effecten daarvan zijn nog altijd niet compleet en de toelatingstesten sterk verouderd.6 Toch geldt er geen ‘voorzorgsprincipe’ in Nederland voor deze stoffen.
Lees het gehele artikel vanaf pagina 16 in het VNIG 1/22.
Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. Voedselgemeenschappen in Nederland. Geraadpleegd op 3 november 2021 via www.deschaalvankampen.nl
2. The EAT-Lancet Commission on Food, Planet, Health. Geraadpleegd op 3 november 2021 via www.eatforum.org
3. Hugh Jansman bij RTV Oost over het verlies aan biodiversiteit. Geraadpleegd op 3 november 2021 via www.wur.nl/
4. Havermans, O. (27 november 2020). Bestrijdingsmiddelen: Overal in de natuur zit gif, en het komt overal vandaan. Via www.trouw.nl
5. EFSA (European Food Safety Authority) 2018. Monitoring data on pesticide residues in food: results on organic versus conventionally produced food. EFSA supporting publication 2018:EN-1397. 30 pp.
6. van Dinther, M (13 november 2020). Wat doet landbouwgif met onze gezondheid? Geraadpleegd op 3 november 2021 via www.volkskrant.nl
7. Tanner CM, Kamel F, Ross GW, et al. Rotenone, paraquat, and Parkinson's disease. Environ Health Perspect. 2011;119(6):866-872.
8. Arciello M, Gori M, Maggio R, et al. Environmental pollution: a tangible risk for NAFLD pathogenesis. Int J Mol Sci. 2013;14(11):22052-22066. Published 2013 Nov 7. doi:10.3390/ijms141122052
9. Fucic A, Gamulin M, Ferencic Z, et al. Environmental exposure to xenoestrogens and oestrogen related cancers: reproductive system, breast, lung, kidney, pancreas, and brain. Environ Health. 2012;11 Suppl 1(Suppl 1):S8. Published 2012 Jun 28. doi:10.1186/1476-069X-11-S1-S8
10. Palm NW, Rosenstein RK, Medzhitov R. Allergic host defences. Nature. 2012;484(7395):465-472. Published 2012 Apr 25.
11. Groot, W (2020) Waarom is fijnstof zo'n groot probleem? Geraadpleegd op 30 november 2021 via www.npokennis.nl
12. Aliomrani M, Sahraian MA, Shirkhanloo H, Sharifzadeh M, Khoshayand MR, Ghahremani MH. Correlation between heavy metal exposure and GSTM1 polymorphism in Iranian multiple sclerosis patients. Neurol Sci. 2017 Jul;38(7):1271-1278
13. Mold M, Umar D, King A, Exley C. Aluminium in brain tissue in autism. J Trace Elem Med Biol. 2018 Mar;46:76-82. Epub 2017 Nov 26. PMID: 29413113.
14. Samsel A, Seneff S. Glyphosate, pathways to modern diseases II: Celiac sprue and gluten intolerance. Interdiscip Toxicol. 2013;6(4):159-184.
15. Wellenius GA, Burger MR, Coull BA, Schwartz J, Suh HH, Koutrakis P, Schlaug G, Gold DR, Mittleman MA. Ambient air pollution and the risk of acute ischemic stroke. Arch Intern Med. 2012 Feb 13;172(3):229-34.
16. Lee DG, Burstyn I, Lai AS, Grundy A, Friesen MC, Aronson KJ, Spinelli JJ. Women's occupational exposure to polycyclic aromatic hydrocarbons and risk of breast cancer. Occup Environ Med. 2019 Jan;76(1):22-29.
17. Merino J, Joshi AD, Nguyen LH, et al. Diet quality and risk and severity of COVID-19: a prospective cohort study. Gut Epub ahead of print: [8 september 2021].
18. van der Vliet N, Staatsen B, Kruize H, Morris G, Costongs C, Bell R, Marques S, Taylor T, Quiroga S, Martinez Juarez P, Máca V, Ščasný M, Zvěřinová I, Tozija F, Gjorgjev D, Espnes GA, Schuit J. The INHERIT Model: A Tool to Jointly Improve Health, Environmental Sustainability and Health Equity through Behavior and Lifestyle Change. Int J Environ Res Public Health. 2018 Jul 7;15(7):1435.
19. Cucuzzella, M (4 mei 2020). Is It Time To Quarantine Junk Food? Geraadpleegd via www.nutritioncoalition.us
20. Di Noia J. Defining Powerhouse Fruits and Vegetables: A Nutrient Density Approach. Prev Chronic Dis 2014;11:130390.
21. Brain Food The 2021 Dirty Dozen List is Out, But Do You Understand the Science? EWG’s 2021 Shopper Guide to Pesticides in Products. Geraadpleegd op 3 november 2021 via www.ewg.org/foodnews/dirty-dozen.php