Sociale angststoornis

27 Feb, 2024

Door Marlene van Lier

Angst is een van de basisemoties, naast verdriet, boosheid, schaamte, vreugde, afkeer en nieuwsgierigheid.¹ Negatieve emoties – waar er meer van zijn dan positieve – geven belangrijke informatie over mogelijke gevaren in onze omgeving, waartegen wij ons willen beschermen, welke we willen vermijden of waar we van weg willen vluchten. Angst maakt alert en heeft dus, net als de andere negatieve emoties, een belangrijke overlevingsfunctie. Toch hebben ze in onze maatschappij een slechte naam en dat heeft gevolgen voor hoe wij daarmee omgaan en hoe wij aangeboren teruggetrokken persoonlijkheidstrekken interpreteren en waarderen.

Er is een groeiende maatschappelijke interesse voor de impact van het problematiseren en afwijzen van negatieve emoties en aangeboren trekken zoals verlegenheid en introversie op het ontwikkelen van sociale angststoornis. Manouk van Egmond beschrijft haar persoonlijke ervaringen openhartig in haar boek Zelfs vogels zijn verlegen.² Ook laat zij denkers en onderzoekers uit diverse disciplines aan het woord die menen dat, sinds de opkomst van het neoliberalisme in de jaren dertig van de vorige eeuw, de focus in onze maatschappij ligt op individualisme en de maakbaarheid van de mens. Volgens hen heeft dit geleid tot fenomenen als ‘de beste versie van jezelf zijn’ en ‘jezelf profileren’. Hierdoor zou de concurrentie tussen mensen zijn aangewakkerd om uniek en aantrekkelijk te zijn. Deze maatschappelijke en culturele tendens ligt aan de basis van het problematiseren en zelfs afwijzen van negatieve emoties en aangeboren trekken als verlegenheid en introversie. Hierdoor kon een therapie- en coachingcultuur ontstaan van snelle klachtenreductie en ‘mensen in hun kracht zetten’. In haar boek laat Manouk evulotiepsychologen aan het woord volgens wie onze westerse cultuur geen recht doet aan negatieve emoties en de normale menselijke variatie. Verlegenheid, een aangeboren trek, kan namelijk een voordeel zijn voor de overleving van de soort als geheel. Dit zien we zowel bij mensen als dieren. Terwijl brutalen vaak in gevaar komen en het met hun leven moeten bekopen, blijven verlegen soortgenoten veilig door af te wachten en goed op te letten. Manouk heeft ervaren hoe het problematiseren van haar negatieve emoties en verlegenheid heeft bijgedragen aan het ontwikkelen van een sociale angststoornis.

Meer informatie: www.libra-coaching.nl

Lees het gehele artikel vanaf pagina 22 in het VNIG 2/24.

Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor 5 3,50.

Bronvermelding:
1. Institute for psychological counselling. Alfred & Shadow: A short story about emotions. Geraadpleegd op 30 november 2023 van: Alfred & Shadow - A short story about emotions (education psychology health animation) - YouTube
2. Van Egmond, M. (2023). Zelfs vogels zijn verlegen. Mazirel Pers.
3. American Psychiatric Association. (2014). DSM-5. Beknopt overzicht van de criteria. Bureau-editie. Boom in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie.
4. Greenberg, L.S., & Goldman, R.N. (Edited). (2019). Clinical Handbook of Emotion-Focused Therapy. American Psychological Association.
5. EFT, samen voor betere relaties. Wetenschappelijk onderzoek naar EFT. Geraadpleegd op 19 november 2023 van www.eft.nl
6. Tijdschrift Persoonsgerichte Experiëntiële Psychotherapie. Eerste bevindingen over de werkzaamheid van EFT bij sociale angst. Geraadpleegd op 19 november 2023 van tpep.nl/artikel/2312
7. Van der Kolk, B. (2016). Traumasporen: Het herstel van lichaam, brein en geest na overweldigende ervaringen. Uitgeverij Mens!.
8. Dana, D. (2020). De Polyvagaal theorie in therapie: Het ritme van regulatie. Uitgeverij Mens!.