Hoe werkt homeopathie?
03 Nov, 2025
Door Fleur Kortekaas
Homeopathie bestaat al meer dan tweehonderd jaar en wordt wereldwijd toegepast. Talrijke klinische studies, systematische reviews en meta-analyses tonen aan dat homeopathie effecten heeft die verder reiken dan placebo.1 Toch ontbreekt er nog altijd een breed geaccepteerde wetenschappelijke theorie die verklaart hoe homeopathische middelen precies werken.
De recent verschenen scoping review van Dombrowsky, Klein, Würtenberger, Baumgartner en Tournier brengt alle bestaande theorieën en modellen in kaart om de werking van homeopathie te verklaren.2 Daarbij werden zowel het principe van similia similibus curentur (het gelijksoortigheidsprincipe) als het proces van potentiëren (verdunnen en schudden) onderzocht.
Uit meer dan 9000 gevonden publicaties werden 216 relevante studies geselecteerd. Deze studies konden worden ondergebracht in 14 theoretische kaders. Het overzicht toont de rijkdom, creativiteit en diversiteit van theorieën om de werking van homeopathie te begrijpen – een waardevolle basis voor toekomstig onderzoek.
Het belang van het onderzoek
Regelmatig wordt gesteld dat het ontbreken van een aanvaardbare verklaring een belemmering vormt voor bredere erkenning van homeopathie. Al in 1991 merkten de auteurs van een bekende review over homeopathie op dat het klinisch bewijs overtuigend genoeg was om de werkzaamheid te accepteren, ‘… als het werkingsmechanisme maar plausibeler zou zijn.’3
Ondertussen zijn er meer dan 450 gerandomiseerde klinische trials en ruim 150 cohortstudies gepubliceerd. Ook basaal wetenschappelijk onderzoek (met plantenstudies, celmodellen en fysisch-chemische metingen) bevestigt dat homeopathische preparaten specifieke effecten hebben.4,5,6 Een volgende benodigde stap is het ontwikkelen en verfijnen van verklarende modellen die deze bevindingen ondersteunen en begrijpelijk maken. Die stap is met deze review gezet.
De auteurs zochten systematisch in internationale databanken. In sommige studies werd de focus gelegd op het principe van gelijksoortigheid (similia), in andere op het potiënteren (verdunnen en schudden) (zie kader). Ook waren er studies waarin naar beide aspecten gekeken is. Daarnaast werd uitgezocht tot welk theoretisch kader de studie behoorde. Aanvankelijk werden 72 uiteenlopende theorieën gevonden, die uiteindelijk gegroepeerd konden worden tot 14 overkoepelende categorieën.
Meer informatie:
Lezingen over fundamenteel onderzoek in de homeopathie van het Homeopathy Research Institute Greece zijn beschikbaar via www.hrigreece2025.org/filmed-presentations
Lees het gehele artikel vanaf pagina 44 in het VNIG 6/25.
Wilt u het gehele artikel als pdf-bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.
Bronvermelding:
1. Homeopathy Research Institute. (2024). HRI Evidence Summary 2024. Geraadpleegd op 27 augustus 2025 via www.hri-research.org/hri_p ublication/hri-evidence-summary-2024
2. Dombrowsky, C., Klein, S. D., Würtenberger, S., Baumgartner, S., & Tournier, A. L. (2025). Mapping the Theories and Models on the Mode of Action of Homeopathy: A Scoping Review. J Integr Complement Med.
3. Kleijnen, J., Knipschild, P., & ter Riet, G. (1991). Clinical trials of homoeopathy. BMJ., 302(6772): 316-23. Erratum in: BMJ 1991 Apr 6;302(6780): 818.
4. Jäger, T., Scherr, C., Simon, M., Heusser, P., & Baumgartner, S. (2010). Effects of homeopathic arsenicum album, nosode, and gibberellic acid preparations on the growth rate of arsenic-impaired duckweed (Lemna gibba L.). Scientific World Journal, 10: 2112-29.
5. Paumier, A., Verre, J., Runel, G., Chlasta, J., Tribolo, S., & Chanut, S. (2025). Anas barbariae 200K Modulates Cell Stiffness and Oxidative Stress in Microglial Cells In Vitro. Int J Mol Sci., 26(4): 1451.
6. de Medeiros, N. S.S, Pinto, A. A. G., Frana, S., Souza, M. F., Suffredini, I. B., Cartwright, S. J., & Bonamin, L. V. (2025). Solvatochromic Dyes Track a Homeopathic Preparation through Water-Stream Systems in a Program to Control Tick Infestation at a Wild Animal Rehabilitation Center in Brazil. Homeopathy, 114(2): 95-105.
7. Tournier, A. (2025) Homeopathy: Between light and matter. Lezing voor de Canadian Coalition for homeopathy. Geraadpleegd op 27 augustus 2025 via www.youtube.com/watch?v=WyVojTbfUb0&ab_channel=CanadianCoalitionforHomeopathy