Iedereen bijna ziek

08 May, 2025

Mensen ondergaan steeds meer medische testen en krijgen steeds eerder te horen dat ze ziek zijn, misschien ziek zijn of ziek kunnen worden. Snelle technologische ontwikkelingen, het groeiende aanbod van onderzoeken en laagdrempelig labelen veroorzaken deze diagnose-expansie. Dit fenomeen heeft voordelen, maar schaadt ook. De nadelen worden onderbelicht en de voordelen overschat, stelt de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) in een onlangs opgesteld advies Iedereen bijna ziek.

In het advies merkt de RVS op dat ‘de overheid haar preventietaak in toenemende mate invult met dicht bij de zorg liggende activiteiten, zoals screening. Dit staat in schril contrast met het op waarde schatten en doorvoeren van primaire, collectieve preventiemaatregelen. Terwijl buiten kijf staat dat dergelijke maatregelen, gericht op het gelijktijdig en op grote schaal voorkómen van verschillenden soorten ziekten, veel doelmatiger zijn en minder nevenschade berokkenen. Denk aan regulering van het voedselaanbod en een gezonde leefomgeving. Deze maatregelen houden mensen buiten de zorg, terwijl screening in feite onderdeel is van het medische domein. De focus op het vroeg opsporen van ziekte bij individuen vermindert de gevoelde urgentie voor het écht voorkomen van ziekte op collectief niveau en vertroebelt het zicht op de maatschappelijke en commerciële determinanten van gezondheidsrisico’s en ongezonde gewoontes.’

De RVS streeft naar een gelijkwaardiger debat over dit gevoelige thema. De Raad roept de overheid op om de nadelen van screening zwaarder te wegen bij beleid en onderzoek naar de keerzijden te stimuleren.

Bronvermelding:
Raad Volksgezondheid en Samenleving (z.d.). Iedereen bijna ziek: over de keerzijden van diagnose-expansie. Geraadpleegd op 22 april 2025, van www.raadrvs.nl/iedereen-bijna-ziek