Jong en neurodivergent

23 Apr, 2025

Door Nienke van der Heide

Wie kan er nu beter uitleggen hoe het is om in deze tijd jong en neurodivergent te zijn dan neurodivergente jongeren zelf? Zij zijn geboren in een tijd waarin de aandacht voor neurodiversiteit bij kinderen enorm toenam. Voor hun ouders en docenten is dat vaak nog wat onwennig, maar deze jongeren zijn opgegroeid met het inzicht dat zij anders in elkaar zitten dan de meeste mensen. Wat vinden zij van de huidige aanpak van neurodiversiteit? Hun belangrijkste boodschap: neem onze moeite met overprikkeling serieus en help ons onze eigen manieren te vinden om hier mee om te gaan.

Op de bank zitten vijf jongeren: Sterre (18 jaar, diagnose ADD), Lise (16, hoogbegaafd), Emma (18, ADD), Pieter (19, hoogbegaafd en hypersensitief) en Frank (16, hoogbegaafd). Dit zijn niet hun echte namen, ze hebben zelf een pseudoniem bedacht. Representatief voor de Nederlandse jeugd zijn ze niet: alle vijf zijn ze wit en hun ouders hoogopgeleid. Ze zitten op de havo of vwo, of hebben deze vorig jaar afgerond. Maar representatief of niet: deze jongeren hebben veel interessants te vertellen. Ook al zitten ze midden in de zoektocht naar hun plek in de samenleving, ze weten verrassend goed wat ze hierbij nodig hebben.
Dat de jongeren een genuanceerd beeld hebben van neurodiversiteit blijkt al bij mijn eerste vraag: identificeren ze zich met het label dat ze hebben gekregen? De jongeren met ADD beamen dit volmondig, degenen die ooit het label hoogbegaafd hebben gekregen aarzelen. Lise zegt eerst dat ze geen label heeft, maar komt erop terug als Frank en Pieter hun hoogbegaafdheid noemen. ‘Blijkbaar telt dat officieel ook als neurodivergent.’ Frank ziet zichzelf niet als hoogbegaafd, ondanks de hoge score op een IQ-test toen hij 9 was. Ook zijn muzikaliteit ziet hij niet als een vorm van neurodiversiteit. Pieter vraagt zich zelfs af of hij nog wel hoogbegaafd is, de IQ-test was al zo lang geleden. Voor hem is zijn hypersensitiviteit belangrijker. ‘Vroeger had ik daar veel last van. Dan werd ik ziek van overprikkeling. Maar nu ik er beter mee om kan gaan ben ik daar ook minder mee bezig.’

Lees het gehele artikel vanaf pagina 16 in VNIG 3/25.

Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.