Samenwerken in een ecosysteem van geestelijke gezondheidszorg

22 Aug, 2023

Door Toine de Graaf

Op 28 maart jongstleden organiseerde EUROCAM in het Europees Parlement een webinar over de toekomst van de geestelijke gezondheidszorg: Integrative Mental Health – the way forward. Verschillende deskundigen hielden een voordracht, onder wie twee Nederlandse psychiaters. De eerste was dr. Jim van Os, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en volksgezondheid (UMC Utrecht). De ander was dr. Rogier Hoenders, hoofd onderzoek en manager bij het Centrum Integrale Psychiatrie (CIP) van Lentis. Beiden hielden een warm pleidooi voor een cultuuromslag in de geestelijke gezondheidszorg (ggz), gebaseerd op eigen onderzoek én ervaringen.

Het EUROCAM-evenement wordt geopend door Europees Parlementslid Sirpa Pietikäinen uit Finland. Zij is lid van de MEP Interest Group on Integrative Medicine and Health, een actieve groep leden van het Europees Parlement die zich inzet voor integrale geneeskunde in het Europese beleid. Pietikäinen legt uit dat de discussie over integrale geestelijke gezondheidszorg nog maar nét is begonnen en het evenement deel uitmaakt van de voorbereidingen voor het ontwikkelen van een EU-strategie voor geestelijke gezondheid.

Pietikäinen benadrukt dat de COVID-19-pandemie de uitdagingen voor mentaal welzijn in Europa nog verder heeft vergroot. Depressie is inmiddels een belangrijkere oorzaak van vervroegde uittreding dan lichamelijke ziekte en leidt tot hoge zelfmoordcijfers, vooral onder jongeren. Behandeling blijft echter moeilijk: de effectiviteit van antidepressiva is slecht en gaat gepaard met aanzienlijke bijwerkingen. Minder dan een derde van de patiënten behaalt de gewenste resultaten. Bovendien krijgen patiënten vaak drie verschillende medicijnen voorgeschreven over langere periodes, wat doorgaans leidt tot meer bijwerkingen en een grotere afhankelijkheid.

Jim van Os plaatst deze feiten meteen in breder perspectief, doordat hij zijn voordracht begint met een terugblik. Hij neemt zijn gehoor mee naar 1994. In dat jaar publiceerde hij samen met Jan Neeleman in The British Medical Journal een artikel over de stand van de zorg voor geestelijk zieke mensen in Europa. Er bleek sprake van een veelkleurige lappendeken. Ondanks wetgeving om de praktijk in de geestelijke gezondheidszorg in heel Europa te harmoniseren en ondanks convergentie in opleidingssystemen, bleek in die tijd een buitengewone diversiteit te bestaan in de psychiatrische praktijk. De aanpak van middelenmisbruik bijvoorbeeld verschilde per land. Statistieken over psychiatrische morbiditeit werden beïnvloed door verschillende benaderingen van diagnose en behandeling van psychiatrische stoornissen. ‘Om kort te gaan,’ aldus Van Os, ‘was er geen overeenstemming.’

Meer informatie: cam-europe.eu/integrative-mental-health-the-way-forward

Lees het gehele artikel vanaf pagina 38 in het VNIG 5/23.

Wilt u het gehele artikel als PDF bestand ontvangen? Bestel het dan hier voor € 3,50.