Probiotica bij verkoudheid

08 Dec, 2014

De darmen spelen een belangrijke rol bij onze algehele weerstand. Ondersteuning van de darmflora kan het immuunsysteem helpen om pathogenen (vreemde stoffen) het hoofd te bieden. In een
recente review, gepubliceerd in British Journal of Nutrition, werd gekeken naar het effect van probiotica op de duur van ziekte door verkoudheid bij verder gezonde kinderen en volwassenen.

Al eerder zijn er onderzoeken verschenen die de rol van probiotica beschreven bij het verminderen van de symptomen en de incidentie van acute infecties aan de luchtwegen. In de onlangs verschenen meta-analyse werden 20 randomised controlled trials (RCT) geëvalueerd, waarvan 19 het effect van probiotica tegenover placebo of geen behandeling onderzochten. [1] Een belangrijk detail is dat de evaluatie werd beperkt tot studies waarin gebruik werd gemaakt van probiotica die in ieder geval Lactobacillus- en/of Bifidobacterium-soorten bevatten.

Een ander inclusiecriterium was, dat de studies moesten zijn uitgevoerd onder kinderen (1 tot 18 jaar) en volwassenen die normaal gesproken gezond zijn en die gedurende de studie een acute luchtweginfectie ontwikkelden.

Verder moesten geïncludeerde studies op enigerlei wijze data verschaffen over de ziekteduur. Aan de periode van probiotica gebruik waren geen voorwaarden verbonden en varieerden voor de meeste studies van 3 tot 7 maanden. Onderzoeken bij kinderen jonger dan een jaar oud, getrainde atleten, ernstig zieke personen en ouderen in verzorgingstehuizen werden niet meegenomen in de review, omdat bij deze groepen de weerstand anders is.

Duur van de ziekteperiode
Een meta-analyse van studies, die de duur van de ziekteperiode rapporteerden (9 studies), liet zien dat deelnemers die een probioticum hadden gekregen, significant kortere perioden van ziekte hadden, dan degene met een placebo (P=0,04).

Het gemiddelde verschil tussen de duur van ziekte werd geschat op een halve tot een hele dag. Echter, in deze meta-analyse was er sprake van statistische heterogeniteit. Omdat de studies betrokken in de meta-analyse niet precies dezelfde opzet en eindpunten hadden, was er geen sprake van een eenduidig resultaat over alle studies.

Aantal ziektedagen per persoon
Elf geïncludeerde studies rapporteerden het aantal dagen dat de deelnemers ziek waren. Hiervan zijn 10 studies gebruikt in een meta-analyse van de data. De resultaten hiervan geven een significant verschil in het aantal zieke dagen per persoon tussen de probiotica- en de placebogroep, waarbij personen die een probioticum gebruikten minder dagen ziek waren (P<0,00001). Dit was voor alle studies in deze meta-analyse een eenduidig resultaat.

Absentie
Binnen de review waren er 12 studies die het aantal absente dagen van kinderopvang, school of werk rapporteerden. Daarvan konden er 11 opgenomen worden in een meta-analyse. De resultaten hiervan tonen een significant verschil in reductie van absentie ten voordele van de probiotica, hoewel niet alle studies even positief uitvielen. 

In een subgroepanalyse werd duidelijk dat, bij de studies die waren uitgevoerd onder kinderen, een statistisch significant verschil was tussen kinderen die probiotica kregen ten opzichte van placebo. Deze resultaten suggereren dat er minder kinderen absent zijn bij kinderopvang en op school als zij een probioticum gebruiken.

Deze review omvat een groot aantal studies van hoge kwaliteit, die een constante trend laten zien dat probiotica bijdragen aan een verkorting van de duur van ziekteperiodes, vermindering van het aantal dagen ziekte per persoon en verminderde absentie bij kinderopvang, school of werk, veroorzaakt door verkoudheid. Doordat de onderzoeken die zijn betrokken in de meta-analyses verschilden in opzet en uitkomstpijlers, liepen de resultaten soms wat uiteen. Zo verschilden onder andere de onderzoeksperiode en het aantal bacteriestammen in het probioticum. Toch bleven de voordelen van probiotica significant tegenover placebo.

Bacteriestammen verschillen in het effect dat zij hebben op de gezondheid van de mens. Het aantal bacteriestammen in een probioticum kan daarom invloed hebben op de werking. Van een combinatie van meerdere stammen kan verwacht worden dat het de behoefte aan diversiteit kan opvangen en daardoor een bredere werking geeft.

Toekomstig onderzoek en analyses zijn nodig om het positieve effect van probiotica bij verkoudheid verder te onderbouwen. 

Bronnen:
1. King S, Glanville J, Sanders ME, Fitzgerald A and Varley D. Effectiveness of probiotics on the duration of illness in healthy children and adults who
develop common acute respiratory infectious conditions: a systematic review and meta-analysis. British Journal of Nutrition, 2014;112:41-54.