Voeding zet genen aan en uit

23 Oct, 2015

Genen kunnen worden ‘aan’ en ‘uit’gezet. Bij dit aan- en uitzetten veranderen onze genen niet. Uitsluitend de wijze waarop ons erfelijk materiaal zich uit, verandert. Epigenetica is het nieuwe vakgebied dat op zoek gaat naar factoren die genen aan en uit kunnen zetten. Naast beweging, lichaamsgewicht en milieu, is voeding een van deze factoren. Een voorbeeld uit de epigenetica is de invloed van honger op genexpressie; honger in een generatie verhoogt de kans op diabetes in latere generaties nakomelingen. Honger beïnvloedt namelijk genen die de suikerstofwisseling regelen. De publicaties over de invloed van voeding op de expressie van DNA volgen elkaar in rap tempo op.

Zo bleek onlangs dat extra vitamine A gedurende de zwangerschap genen beïnvloedt die te maken hebben met plezier, beloning en ontspanning (het dopaminerge systeem). Ratten waarvan de moeder extra veel vitamine A in haar voeding kreeg gedurende de zwangerschap, hadden daardoor veel minder behoefte aan zoet en suiker. Extra vitamine A bij deze moeders verbeterde langdurig allerlei stofwisselingsprocessen bij hun nakomelingen (Sánchez-Hernández et al., 2015).

Het biochemische proces van methylering bepaald hoe genen tot uiting kunnen komen. Foliumzuur is een sleutel bij het aan of uitzetten van genen omdat foliumzuur methyldonor is. Er zijn aanwijzingen dat extra foliumzuur gedurende de zwangerschap hierdoor het risico op metabool syndroom bij nakomelingen verhoogd. Dit zou voorkomen kunnen worden door de nakomelingen vlak na de geboorte ook extra foliumzuur te geven (Cho et al., 2013). Meer epigenetisch onderzoek is nodig om deze precieze effecten in kaart te brengen.

Bronnen:
Cho, C. E., Sánchez-Hernández, D., Reza-López, S. A., Huot, P. S. P., Kim, Y.-I., & Anderson, G. H. (2013). High folate gestational and post-weaning diets alter hypothalamic feeding pathways by DNA methylation in Wistar rat offspring. Epigenetics, 8(7), 710–9. doi:10.4161/epi.24948
Sánchez-Hernández, D., Poon, A. N., Kubant, R., Kim, H., Huot, P. S. P., Cho, C. E., … Anderson, G. H. (2015). High vitamin A intake during pregnancy modifies dopaminergic reward system and decreases preference for sucrose in Wistar rat offspring. The Journal of Nutritional Biochemistry. doi:10.1016/j.jnutbio.2015.08.020