Afscheid van het lichaamsbewustzijn

03 Nov, 2025

Door Karlien Bongers

Het water verfrist mijn voeten als ik uitstaar over de baai van Marathi. De zilte geur vermengt zich met de voorbereiding van de avondmaaltijd. De bergen kleuren lila in de verte. Mijn hart voelt rauw.
Ik kom hier al ruim dertig jaar. In gedachten zie ik de armen van mijn moeder die in haar eigen rugslag stijl de Kretenzische baai overzwemt.

Ieder jaar ergens in juni begon haar dagelijks zwemavontuur. Afhankelijk van het weer zwom ze soms tweemaal haar eigen leeftijd in kilometers per zwemseizoen. In de jaren dat ze een school met onderwijs van de toekomst in Nepal vormgaf, liet ze zich per kilometer sponsoren. Ik vroeg haar eens naar het waarom van haar merkwaardige zwemstijl waarbij ze per zwemslag haar beide armen naar de hemel ophief. Het was ongeveer dezelfde beweging die ze maakte als ze licht en liefde naar iets of iemand stuurde. ‘Ach weet je’, antwoordde ze me, ’ik ben eigenlijk bang voor de donkere plekken in het water. Als ik op mijn rug zwem zie ik de hemel, de wolken en de vogels. En als ik mijn beide armen tegelijkertijd gebruik adem ik zoals een dolfijn.’

Dat antwoord is een metafoor voor hoe ze in het leven stond. Hoewel ze de invloed van minder prettige emoties kon ervaren in haar lichaam, koos ze ervoor ze slechts als emotie te zien. Immers, als je geen gedachten over het verleden of toekomst verbindt aan een emotie zal het lichaamsgevoel van die emotie na vijftien seconden spontaan verdwijnen. Haar focus lag op het vinden van oplossingen en het laten groeien van Liefde. Dat ging niet vanzelf. Haar leven bracht genoeg uitdagingen. Daarnaast verdiepte ze zich, ver voordat het een trend was, in bewustzijn en persoonlijke ontwikkeling. Wat ze leerde, gaf ze vorm in wat ze maakte met haar handen, haar tuin en haar verschillende rollen in het leven. Iedereen die dat wilde mocht ervan profiteren. In haar rol als moeder steunde ze me onvoorwaardelijk, luisterde ze naar mijn verhalen en stelde de juiste vraag op het juiste moment. Zo leerde ze me bijvoorbeeld, om als ik boosheid voel me af te vragen waar ik eigenlijk bang voor ben. Daarnaast waren we elkaars mede-ontdekkingsreiziger op ons levenspad.

Na een vervuld leven had ze het gevoel dat ze nog één project af te ronden had. Toen bleek dat ze ondanks haar sterke wil en inzet niet beter kon worden, was ze dankbaar als ze zou mogen sterven. Ook daarbij spaarde ze zichzelf niet. Lief en ik mochten haar bijstaan in het proces om het bewustzijn los te maken van het lichaam. Het was als de rups die zich bevrijdt uit zijn cocon en het vergde al haar aandacht. Soms vertelde ze stukjes van haar avontuur. Bijvoorbeeld dat ze blij was met de moeilijke bevalling van mijn broer omdat ze daarmee had geleerd pijn op te vangen.

Terwijl ze met gesloten ogen rustig op haar rug in bed lag en ik de mantra van Groene Tara zong, reikte ze plotseling met haar armen boven haar hoofd. Dezelfde beweging die ze maakte als ze zwom. Een intens gelukkige glimlach was de laatste beweging van haar lichaam.

Terwijl ik over ‘mijn moederland’ uitkijk, zie ik twee zwemmers die de zwemslag van mijn moeder hebben geadopteerd. Mijn zachte tranen vermengen zich met de zee.

Meer lezen:
Lama Lhanang Rinpoche (2023). Het Tibetaans dodenboek voor beginners: een gids voor leven en sterven. Panta Rhei.