Regenwoudbrein

28 Apr, 2025

Door Karlien Bongers

Op een doordeweekse dag zitten we te lunchen. Terwijl ik mijn boterham met kaas beleg vraag ik mijn zoon van negen: ‘Wat is het leukst van een regenwoudbrein?’ Kauwend op zijn broodje pindakaas antwoordt hij: ‘Nieuwe dingen bedenken’. En zonder af te wachten voegt hij toe: ‘En het minst leuk is dat je niet altijd door iedereen begrepen wordt.’

Naar schatting heeft twee procent van de Nederlanders een zogenaamd regenwoudbrein.¹ In Nederland wordt dit hoogbegaafd genoemd. Hoogbegaafdheid wordt vaak geassocieerd met hoogintelligent en gekoppeld aan ‘gemakkelijk kunnen leren’, waardoor je fluitend je schoolcarrière doorloopt. Veel mensen met een regenwoudbrein herkennen zich hierin niet en noemen zichzelf eerder dom, lui en wispelturig. Ook op school en door zorgverleners worden ‘regenwoudbreiners’ vaak niet als zodanig herkend.²

Daarom nodig ik je uit voor een creatief experiment en je voor te stellen dat je een bergtop wilt beklimmen. De reden maakt niet uit. Misschien heb je er een foto van gezien of zou je de wereld wel eens willen bekijken vanaf een bergtop. Op weg naar die bergtop kom je in een regenwoud. Het is er warm en vochtig. Rondom je groeit een wirwar van bomen en planten. Hoog boven je slingeren apen aan lianen. Door het volle bladerdek zie je de bergtop niet meer. De lucht is gevuld met een kakofonie van geuren en geluiden. Tussen het woekerende groen bloeien prachtige bloemen en groeien exotische vruchten. Er zijn geen duidelijke paden. Als je een bloem van dichtbij wilt bekijken, zul je er een weg naar toe moeten hakken. Gebiologeerd bekijk je het binnenste van een bloem met oranjeroze en gele stamper met piepkleine stipjes en prachtige paarsbruine meeldraden. Of nee, eigenlijk zijn ze meer blauw, zwart en rood. Je ogen schieten vol tranen, zo mooi is de bloem. Dan zie je dat de bloem daarnaast ruw is afgerukt en je voelt een enorme woede in je opwellen. Je realiseert je wat een onrecht de natuur wordt aangedaan door de onwetende mensheid. Een groot intens verdriet overmant je. Links zie je wat bladeren zachtjes bewegen. Zijn dat de ogen van een jaguar? Hoewel je een beetje bang bent, ga je nieuwsgierig op onderzoek. Je voelt wellicht eenzaam en hebt behoefte aan een gids die de geheimen van het regenwoud kent. Want hoewel interessant en uitdagend, voelt het niet per se veilig. Dat je op weg was naar je bergtop ben je vergeten.

Na dit experiment kan je misschien (beter) begrijpen dat, als je zintuigen intens geprikkeld worden door alles in het regenwoud, een overzichtelijk polderlandschap met rijtjeshuizen al gauw saai voelt. En ook dat het regenwoud zoveel angst kan genereren, dat je niet verder durft, stil staat of zelfs omkeert. Beide situaties belemmeren je nieuwsgierigheid en daarmee je leervermogen.

Afhankelijk van je temperament, opvoeding en (leer)omgeving kan je ook floreren met een regenwoudbrein en een bron zijn van creativiteit en innovatie. Dit vraagt dat we diversiteit erkennen en individuele kwaliteiten omarmen in plaats van afwijzen. Sommigen onder ons zullen dan ook erkennen dat ze geen voorstellingsvermogen hebben, niet creatief kunnen denken en afhaken bij het vooruitzicht op iets nieuws. Dat is niet erg. We zijn immers verschillend.

Na het voor- en nadeel van een regenwoudbrein te hebben besproken, verliezen we onszelf in een diepgaande analyse of pindakaas wel kaas mag heten. Ik geniet.

Meer informatie: wij-leren.nl/kenmerken-hoogbegaafdheid

Bronvermelding
1. Prober, P. (2019). Journey Into Your Rainforest Mind. A Field Guide for Gifted Adults and Teens, Book Lovers, Overthinkers, Geeks, Sensitives, Brainiacs, Intuitives, Procrastinators, and Perfectionists. Paula Prober.
2. Kieboom, T., & Venderickx, K. (2017). Meer dan intelligent. De vele gezichten van hoogbegaafdheid bij jongeren en volwassenen. Lannoo.